Sól niejedno ma imię

Sól to naprawdę fascynujący temat, bo występuje w wielu rodzajach, różniących się nie tylko kolorem czy smakiem, ale też składem mineralnym, sposobem pozyskiwania i zastosowaniem. Oto ciekawe oraz najpopularniejsze rodzaje soli, o których warto wiedzieć.

Popularne rodzaje soli – czym się różnią?

Poniżej znajdziesz sześć najpopularniejszych i najczęściej stosowanych w kuchni rodzajów soli. Razem tworzą pełen przekrój soli do codziennego użytku i kulinarnych eksperymentów. Czy znasz je wszystkie?

Sól kuchenna

Najczęściej spotykana w naszych domach jest sól kuchenna, czyli chlorek sodu. To sól oczyszczona, często z dodatkiem niezbędnego dla organizmu jodu. W sprzedaży dostępna jest sól jodowana z dodatkiem jodku potasu lub jodanu potasu. Dawniej najczęściej stosowano jodek potasu, jednak obecnie ze względu na większą stabilność w soli dominuje jodan potasu. Czasami uzupełniona jest też substancjami przeciwzbrylającymi. Stosowana jest do gotowania, pieczenia oraz codziennego użytku. Sól kuchenna jest najtańsza i łatwo dostępna, jej nadmiar może szkodzić zdrowiu, dlatego warto ograniczać jej spożycie.

Sól kamienna

Sól kamienna to naturalna sól wydobywana z ziemi, powstała w wyniku wyparowania pradawnych mórz. W Polsce z Wieliczki i Kłodawy. Jest mniej oczyszczona niż sól kuchenna, dlatego zawiera śladowe ilości innych minerałów, które mogą wpływać na jej smak i barwę. Z wyglądu szara, różnej grubości, może zawierać zanieczyszczenia. Nie jest jodowana, chyba że producent specjalnie ją wzbogaci.

Sól morska

To sól pozyskiwana przez odparowanie wody morskiej. Może mieć różny stopień oczyszczenia, od bardzo czystej po surową, z drobinkami glonów i minerałów. Jest to sól naturalna, bogatsza w mikroelementy niż sól kuchenna. Zazwyczaj nie jest jodowana. Stosowana do przyprawiania, gotowania, wykańczania potraw.

Sól himalajska

Sól himalajska to różowa sól kamienna, wydobywana w Pakistanie, w rejonach Himalajów. Swój kolor zawdzięcza obecności niewielkich ilości tlenków żelaza. Często reklamowana jest jako zdrowsza alternatywa, ponieważ zawiera śladowe ilości minerałów, takich jak magnez, potas czy wapń. Jednak ich ilości są zbyt małe, aby miały znaczący wpływ na zdrowie. Sól himalajska nie zawiera jodu, dlatego nie zastąpi jodowanej soli kuchennej, stosowanej w profilaktyce chorób tarczycy. Stosowana jest do przyprawiania i dekoracji dań.

Sól czosnkowa

Sól czosnkowa to mieszanka soli kuchennej z dodatkiem suszonego i mielonego czosnku. Dzięki niej można ograniczyć ilość używanej soli, bo czosnek wzmacnia smak potraw. Czosnek dodatkowo działa korzystnie na układ krążenia i odporność. Jednak warto zwrócić uwagę na skład, gdyż niektóre mieszanki zawierają dużo soli, a mało czosnku. Dlatego najlepiej przygotować taką sól samodzielnie, mieszając dobrej jakości sól z suszonym czosnkiem. Sól czosnkowa jest świetna do przyprawiania potraw, gdyż jest aromatyczna i intensywna w smaku. Najlepiej sprawdzi się do przyprawiania mięsa, warzyw i sosów.

Sól ziołowa

Sól ziołowa to sól z dodatkiem ziół, takich jak majeranek, bazylia, oregano, cząber, rozmaryn czy tymianek. To doskonały sposób na ograniczenie soli w diecie, gdyż mieszanka ziół nadaje potrawom intensywny smak, dzięki czemu można użyć jej mniej. Sól ziołową łatwo przygotować w domu, dostosowując skład do własnych upodobań smakowych.

Kupna sól ziołowa nie zawsze jest jodowana, dlatego przed zakupem warto sprawdzić etykietę. Zastosowanie tej soli jest szerokie i obejmuje sałatki, mięsa, warzywa surowe i gotowane. Może być używana jako codzienna przyprawa.

Inne rodzaje soli

Na rynku można kupić też inne mniej powszechne, a często egzotyczne rodzaje soli. Zwykle mają one marginalne znaczenie w kuchni, ze względu na wysoki koszt lub ograniczone zastosowanie. Niemniej są one ciekawą alternatywą.

Sól czarna (Kala Namak)

Sól czarna, znana także jako Kala Namak, pochodzi z Indii i Nepalu. Ma ciemny kolor (szaro-fioletowy do czarnego) i bardzo specyficzny, siarkowy zapach, przypominający zapach jajek. Zawiera związki siarki, dzięki którym nadaje potrawom charakterystyczny smak, zwłaszcza w kuchni wegańskiej (np. do tofucznicy, jako zamiennik jajek). Choć ciekawa smakowo, również nie jest jodowana, dlatego nie powinna być jedynym źródłem soli w diecie.

Fleur de Sel (kwiat soli)

Najdelikatniejsza, ręcznie zbierana sól morska. Ma kryształki o subtelnym smaku. Jest luksusowa i ma wyjątkowy smak. Niestety jest bardzo droga, dlatego używana jest głównie do wykańczania dań.

Sól wędzona

To sól morska lub kamienna, która była poddawana działaniu dymu drzewnego, dzięki czemu zyskuje wędzony aromat. Nadaje potrawom smak wędzonki. Jest sola o specjalnym zastosowaniu, a jej wadą jest brak jodu.

Sól winna (Sal de vino)

Rzadko spotykana sól, którą maceruje się w czerwonym winie. Używana głównie jako dekoracja i dodatek do mięs.

Sól lodowa

To specjalna sól, która nie jest przeznaczona do konsumpcji. Używana do chłodzenia potraw lub lodów w lodziarkach.

Jaką sól najlepiej stosować na co dzień?

Choć na rynku dostępne jest wiele rodzajów soli, najlepiej na co dzień wybierać sól jodowaną, ponieważ jod jest niezbędny do prawidłowej pracy tarczycy, a jego niedobory wciąż są problemem w wielu regionach świata, w tym w Polsce. Można sięgać po sól kamienną lub himalajską jako urozmaicenie diety, ale sole te nie powinny zastępować soli jodowanej, jeśli nie dostarczamy jodu z innych źródeł (np. ryb morskich, wodorostów).

Jeśli chcemy ograniczyć sól w diecie, warto stosować sól ziołową lub czosnkową, gdyż dzięki dodatkowym smakom pozwalają zmniejszyć ilość samego chlorku sodu. Sól czarna może być ciekawym dodatkiem smakowym do konkretnych potraw, zwłaszcza w kuchni wegańskiej, ale nie powinna być podstawową solą w kuchni.